Enkel & Voet Klachten

(DISTORSIE)

Het verzwikken van de enkel is een veel voorkomende kwaal.

Ondanks dat de enkelverzwikking (enkeldistorsie) in de helft van de gevallen voorkomt tijdens het sporten, kan de enkelverzwikking ook bij alledaagse activiteiten optreden. Eén misstap is tenslotte zo gemaakt, vooral op een instabiele ondergrond. Maar ook enkelletsel door directe impact op de binnenzijde van het onderbeen is vaak een oorzaak. In beide gevallen is er sprake van een klassiek geval, de enkel klapt naar binnen. In zo’n situatie hebben wij het over acuut enkelletsel en ervaart men pijn aan de vóór- en zijkant van de enkel. Ook kan de enkel lokaal gezwollen zijn en/of blauw verkleurd zijn door de bloeduitstorting.

Aan de buitenzijde van de enkel bevinden zich drie enkelbanden, die bij een verzwikking verrekt, ingescheurd of afgescheurd kunnen raken. Na trauma/incident van de enkel, is tijdelijk de stabiliteit van de enkel aangedaan, waardoor het gevoel van nogmaals verzwikken voor kan komen. Ook kan er een bewegingsbeperking ontstaan, waardoor een gevoel van ‘blokkade’ aanwezig kan zijn aan de voorzijde van de enkel.

Indien er chronische enkelklachten zijn ervaren bij eerdere verzwikkingen, kunnen scherpe pijnen ontstaan aan de voorzijde en/of zijkant van de enkel bij lopen, hardlopen of springen. Door instabiliteit van de enkel kan er mechanische beklemming van het kapselbandapparaat optreden. Hierdoor kan naast irritatie en pijn ook terugkerende zwelling ontstaan. Factoren als een verminderde opwaartse beweeglijkheid van de enkel (dorsaalflexie), vertraagde activiteit van enkelspieren, verminderde spierkracht en verstoorde balans (propriocepsis) van de enkel kunnen oorzaken zijn.

Als sterkste pees van het lichaam is de achillespees wel het nodige gewend, maar de pees heeft deze titel natuurlijk niet voor niets. Gedurende de dag wordt op de achillespees enorm veel spanning gezet en wanneer deze te veel wordt dan resulteert dat in klachten. Deze klachten kunnen zich heel acuut of langzaam openbaren.

De achillespees is een opgebouwd uit drie kuitspieren en wordt daarom ook wel een samengestelde pees genoemd (triceps surae). De achillespees bevindt zich aan de onderzijde van de kuit, waar deze overgaat naar de hiel.

Achillespeesklachten ontstaan vaak door overbelasting en wordt ook wel achillespeestendinopathie genoemd. De overbelasting is niet direct een ontsteking, maar een disorganisatie van de cellen. Dit betekent dat de vezels van de pees niet meer geordend lopen zoals dat normaliter het geval is. Als er onvoldoende herstel plaats vindt, kan dit leiden tot scheurtjes of zelfs het knappen van de achillespees. Deze aandoening komt regelmatig voor bij hardlopers, maar ook andere sporters met een loop- of sprongvorm kunnen hier klachten aan krijgen.

Overbelasting van de achillespees kan ontstaan door één of meer van de onderstaande factoren:

• verminderde kracht van de kuit
• verminderde balans en stabiliteit van de enkel/voet;
• verkeerde voetstatiek (inzakking binnenzijde voet, platvoeten, etc.)
• verminderde beweeglijkheid van de enkel, heup en/of lage rug
• verminderde kracht bovenbeen, heup- en/of rompspieren
• verkeerde manier van hardlopen (hardloop analyse)
• verkeerd schoeisel

(FASCIITIS PLANTARIS)

Onder de voet loopt een brede pees (voetzoolpees), deze verbindt de voorvoet met de hiel. De locatie waar de pijnklachten ontstaan bij hielspoor, is de aanhechting van deze pees aan het hielbeen. Vandaar de naam. De klachten ontstaan vaak door overbelasting. Stapje voor stapje worden deze klachten geleidelijk erger tot er een moment komt dat je zware hinder ondervindt tijdens het uitvoeren van (bepaalde) bewegingen.

De pijn voelt meestal aan als felle, scherpe pijn. De pijn wordt voornamelijk onder de voet ervaren aan een brede pees (voetzoolpees) en treedt vooral op bij het belasten. Deze komt op als je loopt, staat, opstaat in de ochtend of na langdurig zitten. Maar ook als je met blote voeten op een harde ondergrond loopt en/of als je op de zere plek onder de hiel drukt. De klachten zijn vaak op het moment zelf aanwezig, maar soms kan de pijn ook ’s nachts na zeuren.

De oorzaak is vaak overbelasting; een tijdelijke of langdurige overbelasting van de voetzoolpees/fascia plantaris. De aanhechting van de pees aan het hielbeen staat dan zo onder spanning dat deze gaat irriteren en ontsteken. Hielspoorklachten ontstaan meestal geleidelijk en worden steeds erger.

Bij het enkelgewricht zijn er veel verschillende typen operaties mogelijk, allen voortgekomen uit de gestelde diagnose. Veelal wordt er echter gekozen voor een kijkoperatie waarbij de chirurg op basis van zijn bevindingen verdere keuzes vaak.

Een orthopedisch chirurg maakt bij een kijkoperatie kleine snedes (incisies), waardoor het enkelgewricht bekeken kan worden. Hierbij kunnen deze bijvoorbeeld kleine botgroeisels (osteofyten) en losse kraakbeenstukjes verwijderen.

Deze osteofyten kunnen door het lichaam worden aangemaakt op de botten die deel uitmaken van het enkelgewricht. Vaak ontstaat dit door veelvuldig zwikken van de enkel en/of langdurige hoge (sport)belastingen. Hierdoor kunnen bewegingen als het heffen van de voet (dorsaalflexie) beperkt en pijnlijk zijn aan de voorzijde van het enkelgewricht. Ook kunnen er losse kraakbeenstukjes in het enkelgewricht komen, waardoor slotklachten kunnen ontstaan.

De enkel kan door een trauma of ongeval op meerdere plaatsen breken. Hierbij kan er sprake zijn van een enkelvoudige breuk waarbij vaak alleen het onderste gedeelte van het kuitbeen gebroken is, maar in complexere gevallen breekt ook het scheenbeen. Bij een enkelbreuk treedt ook schade op aan de enkelbanden. Afhankelijk van de type breuk en ernst kan gekozen worden voor een enkeloperatie waarbij de botdelen recht op elkaar worden gedrukt via platen en schroeven.